Algemeen

In deze beleidsparagraaf geven we u inzicht in alle  gemeentelijke investeringen, behalve de investeringen in grondexploitaties.

In de paragraaf gaan we nader in op de volgende categorieën van investeringen:
1.   Strategische investeringsagenda en fonds bovenwijkse voorzieningen
2.   Voorgenomen investeringen waarover nog besluitvorming moet plaatsvinden
3.   Vastgestelde investeringen waarover al besluitvorming heeft plaatsgevonden.

1.   Strategische investeringsagenda
In 2020 is een start gemaakt met de verkenning naar het werken met een strategische investeringsagenda. Een belangrijke reden voor deze verkenning is de noodzaak om ons financieel voor te bereiden om de (grote) toekomstige investeringsvraag. Zwolle groeit en staat aan de vooravond van een verdere schaalsprong. Naast de kwalitatieve groei van de stad zijn er ook  ambities om de kwaliteit van de stad verder te ontwikkelen, zoals versterken van het centrumgebied (Spoorzone-Binnenstad), mobiliteit, klimaatbestendige groeigemeente, energie, circulaire economie en overige gebiedsontwikkelingen. De diverse ontwikkelingen zijn in de omgevingsvisie benoemd. Om de groei van de stad de faciliteren zijn de afgelopen jaren diverse gebiedsplannen en een mobililteitsvisie ontwikkeld en zijn we al enkel jaren bezig met het vormgeven aan de strategische opgaven. De uitvoering van al deze plannen vergen een grote investeringsvraag.
De investeringsagenda geeft inzicht en overzicht op de toekomstige investeringsvraag en aan hand daarvan kunnen de afwegingen gemaakt worden hoe we de komende jaren de financiering kunnen regelen of andere prioriteiten moeten te stellen  

Op het moment van het schrijven van deze toelichting is de planning dat de Raad medio maart 2021 een debat houdt over de uitgangspunten criteria voor de strategische investeringsagenda. De verwachting is dat bij de behandeling van de Perspectiefnota 2022-2025 een besluit over de toepassing van de Investeringsagenda kan worden genomen.

Fonds bovenwijkse of gebiedsoverstijgende voorzieningen (govo)
Tevens zijn wij aan het verkennen of we overgaan tot het invoeren van een nota kostenverhaal voor gebiedsoverstijgende voorzieningen (vanaf 2021). Wettelijk bestaat de mogelijkheid om kosten te verhalen van voorzieningen die voordelig zijn voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen, maar ook voor de bestaande stad. Dat zijn de zogenaamde gebiedsoverstijgende voorzieningen. Het gaat om fysieke ingrepen die niet aan een enkel gebied zijn toe te schrijven. Te denken valt aan infrastructurele voorzieningen en groenvoorzieningen ten bate van de hele stad, die ten dele toerekenbaar zijn aan een nieuwe locatieontwikkeling en ten dele aan bestaande of nieuwe wijken. Bestaande én nieuwe woningen en bedrijven hebben profijt van de nieuw aan te leggen voorzieningen.
Samengevat maakt de nota kostenverhaal gebiedsoverstijgende voorzieningen het wettelijk mogelijk om nieuwe ontwikkelingen (woningbouw en bedrijfs-/kantoorbouw) naar rato bij te laten dragen aan een gebiedsoverstijgende voorziening.  

2.   Voorgenomen investeringen waarover nog besluitvorming moet plaatsvinden
Naast de investeringen vanwege strategische nieuwe ontwikkelingen in de stad zijn er ook investeringen nodig om  de bestaande stad in stand te houden en onderhouden. Hiertoe heeft Raad in 2020 en daarvan diverse investeringsbesluiten genomen. Over de stand van zaken van deze investeringskredieten gaan we nader in onder punt 3 vastgestelde investeringen.
Onder de voorgenomen investeringen geven wij inzicht in de investeringen waarvoor in de begroting 2021 en verder structurele ruimte is opgenomen, maar waarover nog een afzonderlijk investeringsbesluit door de Raad moet plaatsvinden.

Voor de volgende investeringen is structurele ruimte in de begroting 2021 en meerjarenraming opgenomen:

• Integraal Huisvestingplan (IHP) onderwijshuisvesting: bij de behandeling van het eerste IHP bij de begroting 2018 zijn structurele middelen gereserveerd in de begroting. Op 29 juni 2020 is het (bijgestelde) Integraal Huisvestingsplan voor onderwijsvoorzieningen door de raad vastgesteld, waarbij is besloten  dat op een later moment besluitvorming zal plaatsvinden over de investeringen met bijbehorende dekking van de rente en afschrijvingslasten.
• Fietsenstalling Binnenstad: wij stellen voor vanaf 2023 structurele ruimte te reserveren voor de beheerskosten (€ 250.000) van een tweede fietsenstalling in de Binnenstad.
• Statenzaalcomplex: voor de herinvulling van het Statenzaalcomplex is structureel  € 70.000 beschikbaar vanaf het jaar 2022.
• Luttekestraat 35: voor de herinvulling van het gebouw is structureel =€ 15.000 beschikbaar vanaf het jaar 2022.

Daarnaast zijn er actuele ontwikkelingen in het kader van de woonimpulsen die de komende periode tot een kredietaanvraag leiden, zoals gebiedsontwikkeling Zwartewaterzone en Spoorzone.

3.   Vastgestelde investeringen
Onder deze categorie vallen de investeringskredieten (exclusief de bouwgronden in exploitatie) waarover de raad voor of in 2020 al een besluit heeft genomen. Deze projecten worden gestart of zijn al in uitvoering. De investeringen vinden gefaseerd over meerdere jaren plaats in zogenoemde jaarschijven. Het overzicht van alle activa en kapitaallasten 2020  vindt u hier.

Per 1-1-2020 staat er in totaal € 149 miljoen aan restantkredieten uit. Dit saldo is gedurende 2020 aangevuld met € 56 miljoen nieuwe kredieten van genomen raadsbesluiten, voor onder ander de volgende grote investeringen: WRZV-hallen, scholenbouw,  Perspectief op werk, Campus Windesheim, Bouwwet Omgevingswet,  Spoorzone. Dit geeft een totale investeringsruimte in 2020 en volgende jaren van  € 205 miljoen.

In 2020 waren de werkelijke investeringsuitgaven € 61 miljoen en is voor € 3 miljoen aan lopende kredieten afgesloten. Per saldo resteert eind 2020 € 141 miljoen aan restantkredieten.

De investeringsuitgaven waren voor 2020 (bij de begrotingsopstelling per 1-7-2019) geraamd op € 60 miljoen. In werkelijkheid is €  61 miljoen uitgegeven. Het verschil is vooral het gevolg van het in de tijd doorschuiven van een aantal projecten waarvan de uitgaven in 2020 waren verwacht en anderzijds uitgaven als gevolg van de nieuwe kredieten 2020 waar in de begrotingsopstelling nog geen rekening mee kon worden gehouden.
De restantkredieten per 31-12-2020 van € 141 miljoen worden op de volgende manier gefinancierd:

• € 28 miljoen wordt gefinancierd vanuit de eigen gemeentelijke reserves
• € 40 miljoen wordt gefinancierd door bijdragen van derden
• € 73 miljoen wordt geactiveerd op de balans en via jaarlijkse rente en afschrijving binnen de programma’s gedekt.

In het financieel overzicht bij de programma-doelen wordt een specificatie en toelichting gegeven op de resterende en nieuwe kredieten.
Voor wat betreft de voortgang van de verschillende investeringen/projecten verwijzen wij u naar de voortgangsrapportage projecten, waar digitaal van alle projecten de voortgangsrapportages beschikbaar zijn.

Vervangingsinvesteringen
Vanwege (economische) veroudering en slijtage worden jaarlijks vervangingsinvesteringen gedaan om bijvoorbeeld de veiligheid, de bedrijfsvoering etc. te waarborgen. Een deel van de vervangingsinvesteringen loopt via de daarvoor ingestelde onderhoudsreserves, voor het andere deel worden investeringskredieten aangevraagd waarvan de lasten gedekt zijn uit de jaarlijks te ramen vervangingsbudgetten. De vervangingsinvesteringen hebben in hoofdzaak betrekking op het beheer in de openbare ruimte, onderwijshuisvesting en de bedrijfsvoering.
De vervangingsinvesteringen maken onderdeel uit van de lopende projecten en zijn integraal onder het onderdeel 'vastgestelde investeringen' opgenomen.