Sociaal domein

Het is van groot belang om huiselijk geweld, waaronder kindermishandeling, ouderenmishandeling en seksueel misbruik, zo veel mogelijk te voorkomen. Met voorlichting en preventie kan veel bereikt worden. Als huiselijk geweld zich voordoet is het belangrijk dat dit tijdig gesignaleerd wordt en dat betrokkenen weten hoe ze moeten handelen om de situatie zo snel mogelijk te stoppen. In de preventie en aanpak van huiselijk geweld, inclusief kindermishandeling en ouderenmishandeling, zijn vele partijen betrokken. Door goede voorlichting, beschikbaarheid van passende opvoedingsondersteuning, maar ook ondersteuning van mantelzorgers, kan voorkomen worden dat situaties ontstaan waarbij er sprake is van bijvoorbeeld verwaarlozing, misbruik, bedreiging, mishandeling of financiële uitbuiting.

Veilig Thuis IJsselland is de spil in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Veilig Thuis IJsselland is onderdeel van een brede samenwerking met lokale zorgstructuren in elf gemeenten in de regio, met de ketenpartners op het terrein van zorg en veiligheid en met gespecialiseerde partners, politie en justitie in de regio IJsselland. De verdere ontwikkeling van Veilig Thuis en de samenwerking in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is van groot belang voor een goede aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Per 1 januari 2019 is de aanscherping van de Wet Meldcode van kracht geworden die veel meer meldingen en adviesvragen tot gevolg heeft dan (landelijk) was voorzien. Dit vraagt dus ook veel meer extra inzet van Veilig Thuis IJsselland dan verwacht, ook in 2020. Om de gestegen meldingen en adviesvragen adequaat te kunnen verwerken is meer capaciteit bij Veilig Thuis nodig, hiervoor wordt dan ook voor 2020 extra middelen gevraagd. Als onderdeel van de Begroting 2020 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 16 (Veilig Thuis IJsselland).

Als onderdeel van een landelijke regeling voor opvang van slachtoffers mensenhandel met multiproblematiek, heeft Zwolle extra middelen ontvangen vanuit het ministerie met de verplichting daarvoor een aantal plaatsen bij Kadera te subsidiëren. Voor 2019 (ingangsdatum 15 juli 2019) gaat het om een bedrag van € 92.398 (zie Berap 2019-2). Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft hiervoor een aanbesteding gedaan waar vanuit Zwolle het RIBW en Kadera aan hebben meegedaan. Kadera is in deze aanbesteding één van de door het ministerie gekozen organisaties die hun aanbod mogen realiseren. Zwolle ontvangt hiervoor de genoemde bijdrage. Naast de gemeente Zwolle zijn er vijf andere gemeenten die een bijdrage ontvangen om opvangplekken voor slachtoffers van Mensenhandel met multiproblematiek bij de geselecteerde organisaties te financieren. Het gaat vooralsnog om een periode van drie jaar, die aan het eind van de periode geëvalueerd wordt. Zie ook bestedingsvoorstel 17 (opvang slachtoffers mensenhandel).

De enorme stijging van het aantal meldingen bij Veilig Thuis IJsselland als gevolg van de uitgebreide Wet Meldcode per 1 januari 2019 is gestabiliseerd in 2020. Dat wil zeggen dat er nog steeds ruim 30% meer meldingen en adviesvragen zijn dan in 2018. Door Corona is er het afgelopen jaar een wisselend beeld geweest van het aantal meldingen en adviesvragen afhankelijk van de maatregelen. Zeker in het begin waren er veel meer adviesvragen, bijvoorbeeld van scholen die dicht waren en die zich zorgen maakten over leerlingen. Over het geheel genomen is er echter geen sprake van een grote toename of afname van het aantal meldingen en adviesvragen. Wel zijn er zorgen over de situatie achter de voordeur, maar veel organisaties en ook onze wijkteams zijn daar heel alert op.

We pakken de situatie van huiselijk geweld zo vroeg mogelijk aan en werken toe naar veiligheid en duurzaam herstel, zodanig dat:

• Meldingen bij Veilig Thuis IJsselland worden getriageerd (Veiligheidsbeoordeling), vervolgtrajecten worden ingezet en onderzoeken worden afgehandeld binnen de wettelijke termijnen.
• Bij het opstellen van een herstel- en veiligheidsplan ouders en kinderen worden betrokken tenzij de veiligheid dat niet toelaat.
• Scholen, lokale wijkteams en andere organisaties die dicht bij kinderen, gezinnen en ouderen staan, maar ook burgers, oog hebben voor signalen van mishandeling of misbruik en weten wat zij kunnen doen.
• Betrokkenen, zowel daders als slachtoffers, ouderen, ouders en kinderen (systeemgericht) ondersteund worden of toegeleid naar behandeling om duurzaam herstel te realiseren.

Regiovisie Huiselijk Geweld IJsselland

Michiel van Willigen

• Inzet op de verdere ontwikkeling van Veilig Thuis IJsselland, het regionale meld- en adviespunt voor huiselijk geweld, ouderenmishandeling en kindermishandeling.  
• Inzetten op zo lokaal mogelijke hulp en ondersteuning bij huiselijk geweld en kindermishandeling en als de veiligheid het vraagt de regionale expertise van Veilig Thuis benutten.
• Uitgaan van een aanpak vanuit '1 gezin, 1 plan, 1 regisseur' waarbij kinderen centraal staan en als de veiligheid het toelaat ook daders worden betrokken.
• Uitvoeren van de geactualiseerde Regiovisie Huiselijk Geweld.
• Uitvoering geven aan het Centrum Seksueel Geweld Zwolle met een bovenregionale functie.
• Uitvoeren van het Zwolse preventieproject 'Loverboys' met aandacht voor seksuele weerbaarheid.
• Het realiseren van extra inzet van Veilig Thuis IJsselland vanwege de door de aanscherping van de Wet Meldcode sterk gestegen aantallen adviesvragen en meldingen.   
• Voortgang geven aan de ingezette ontwikkeling van een aanpak waarin 'Directe veiligheid' in een gefaseerde ketenaanpak door lokale teams, Veilig Thuis IJsselland en overige ketenpartners. Hierbij wordt er in de regio gewerkt met één Veiligheidsplan waarin Veilig Thuis, gemeenten en zo veel mogelijk (regionale) partners samenwerken.  
• Uitvoering geven aan het plan van aanpak dat voor de regio IJsselland is opgesteld in het kader van het Landelijk actieprogramma 'Geweld hoort nergens thuis'.
• Voor structureel en acuut onveilige situaties een Multi Disciplinaire Aanpak voor ernstig geweld ontwikkelen waar medische, forensische, juridische en (psychiatrische ) zorg met hun specifieke expertise integraal samenwerkt.  Hiervoor wordt aan de hand van een pilot vanuit extra middelen van het landelijk programma invulling gegeven.
• Uitvoering geven aan de pilot ouderenmishandeling die vanuit extra middelen van landelijk programma mogelijk is. Inzet van deze pilot is vooral meer aandacht genereren omtrent ouderenmishandeling zodat het eerder gesignaleerd wordt. Ook wordt gewerkt aan het vergroten van de handelingsmogelijkheden om te interveniëren.
• Uitvoering geven aan de notitie 'Mensenhandel meer in beeld'. Hiertoe is in 2019 een kwartiermaker aangetrokken en wordt per 1 januari 2020 een zorgcoördinator aangesteld. Daarnaast wordt deelgenomen aan de landelijke regeling voor opvang van slachtoffers mensenhandel met multiproblematiek (als onderdeel van de Begroting 2020 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 14).

In 2020 is extra subsidie toegekend aan Veilig Thuis IJsselland voor extra personeel om de werkzaamheden als gevolg van de enorm gestegen aantallen meldingen te kunnen afhandelen. Ook is de wachtlijst die in 2019 was ontstaan weggewerkt. In 2020 is bij de septembercirculaire structureel extra geld ontvangen voor de taken van Veilig Thuis als gevolg van de sterk gestegen aantallen meldingen op grond van de Wet Meldcode. Vanuit die situatie is door de financiële werkgroep advies gegeven voor een gezonde begroting voor Veilig Thuis IJsselland in 2021. Het bestuurlijk Overleg Huiselijk Geweld IJsselland heeft hier mee ingestemd.

Ook in 2020 is uitvoering gegeven aan het plan van aanpak in het kader van het programma Geweld hoort Nergens thuis. Er is ingezet op drie pilots vanuit extra subsidie van het landelijk programma, te weten: ‘versterken Veilig Thuis en lokale teams, ouderenmishandeling en Multi Disciplinaire aanpak ernstig (huiselijk) geweld. In 2020 is in vervolg op de pilot versterken veilig thuis en lokale teams een aanvraag ingediend en gehonoreerd voor een pilot om deze ontwikkeling door te ontwikkelen. De uitvoering loopt door in 2021. Deze pilot draagt bij in de gewenste ontwikkeling van een zo lokaal mogelijke aanpak van huiselijk geweld door lokale teams in de gemeenten. Daartoe moeten de lokale teams versterkt worden in kwaliteit, expertise en capaciteit. Verschillende pilots hebben door Corona vertraging opgelopen omdat fysieke activiteiten en bijeenkomsten niet mogelijk waren. Dat betekent dat deze pilots door lopen in 2021.
Het Centrum Seksueel geweld heeft door Corona te maken gekregen met iets minder slachtoffers die zich hier hebben gemeld, terwijl er de afgelopen jaren juist sprake was van een sterke toename van het gebruik van het Centrum door slachtoffers van seksueel geweld.  

In 2020 is met de inzet van een kwartiermaker en zorgcoördinator mensenhandel ingezet op intensivering van de aanpak van mensenhandel. Over de voortgang is de gemeenteraad met een informatienota d.d. 30 juni 2020 geïnformeerd. Toegezegd is dat de gemeenteraad in het voorjaar van 2021 opnieuw over de voortgang wordt geïnformeerd waarbij ook de aanpak van mensenhandel tot nu toe wordt geëvalueerd. Het regionaal bestuurlijk overleg huiselijk geweld heeft eind 2020 ingestemd met het uitvoeren van een pilot aanpak mensenhandel in IJsselland in het eerste half jaar van 2021. Aan het eind van de pilot wordt een besluit genomen over de invulling van de aanpak van mensenhandel in de regio IJsselland vanaf 2022.  

De lasten zijn € 693.529 lager en de baten € 73.016 hoger dan begroot. Omdat er een bedrag van € 723.536 meer wordt toegevoegd aan de reserves ontstaat een voordelig resultaat van € 43.009.
Op programma 10 staat eveneens een voordelig resultaat door vrijval van middelen decentralisatie uitkering van € 170.000.

Het voordelig resultaat op de lasten wordt gerealiseerd door:

• Via de septembercirculaire zijn voor Veilig Thuis extra middelen van € 1.117.000 ontvangen. Deze middelen zijn in 2020 niet besteed. Hiervan is in 2020  een bedrag van € 943.000 uitgekeerd aan de regiogemeenten m.b.t. de regionale voordelen, zodat uiteindelijk een gemeentelijk voordeel op de lasten wordt gerealiseerd van € 174.000.
• Er is een bedrag van € 174.000 aan rijksmiddelen ontvangen om knelpunten als gevolg van de coronacrisis op te kunnen vangen. Op deze middelen is in 2020 nog geen beroep gedaan. Dit bedrag is daarom gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal.
• Voor 2020 is door het rijk € 286.828 beschikbaar gesteld om de stijging van het aantal meldingen als gevolg van invoering van de nieuwe wet Meldcode te kunnen financieren. Deze middelen zijn in 2020 nog niet besteed en worden daarom gereserveerd in de reserve nutw-sociaal voor uitvoering in 2021.
• Er was incidenteel budget beschikbaar voor het bestrijden van Mensenhandel en "geweld hoort nergens thuis" waarvan € 52.812 en € 39.896 niet is besteed. De restantmiddelen zijn gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal voor uitvoering in 2021.
• Daarnaast is er een nadeel op de lasten van € 34.000, dit betreft diverse kleinere afwijkingen die niet verder worden toegelicht.

Het voordeel op de baten wordt veroorzaakt door:

• Voor het Centrum Seksueel Geweld is een bijdrage van € 76.000 ontvangen van Centrumgemeente Apeldoorn. Deze bijdrage was niet begroot.
• Daarnaast zijn er een aantal kleine afwijkingen van gezamenlijk € 2.984 nadelig

De hogere storting in de reserve wordt veroorzaakt door:

• Zoals hierboven aangegeven zijn de restantmiddelen van € 174.000, € 286.828, € 52.812 en € 39.896 gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal voor uitvoering in 2021.
• Het rijk heeft bij de decembercirculaire 2020 € 170.000 beschikbaar gesteld om de kosten op te kunnen vangen die voortkomen uit de stijging van het aantal slachtoffers dat contact legt met het Centrum Seksueel Geweld. De middelen worden via dit doel gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal. Hier tegenover staat een vrijval van middelen op  programma 10.

Aanpak ernstig huiselijk geweld
Via een raadsbesluit zijn de ontvangen middelen van het rijk en de uitgaven in 2020 in de begroting opgenomen.

Aanpak ernstig huiselijk geweld

Zie de toelichting onder realisatie kredieten.