Fysiek domein

Onze ambitie is om innovatieve oplossingen in te zetten als bijdrage aan het oplossen van onze mobiliteitsvraagstukken, ter ondersteuning van ons beleid en ons streven om de stad vitaal te houden. Fietsgebruik, lopen en het openbaar vervoer aanmoedigen, is niet genoeg om de groeiende druk van het verkeer op onze wegen op te vangen. Daarvoor is ook een slimmer, duurzamer en optimaal gebruik van het bestaande wegennet nodig met behulp van (technologische) innovaties. Ook blijven we ons het komende jaar inzetten om binnen mobiliteit doelstellingen op andere beleidsterreinen, zoals klimaatadaptatie en energietransitie te realiseren.

Binnen het programma “Slim en Duurzaam regio Zwolle” zijn de afgelopen jaren de eerste stappen gezet om te komen tot innovaties binnen mobiliteit en parkeren. Ook in 2020 willen we actief in blijven zetten op samenwerking tussen marktpartijen, werkgevers en overheden met als doel om de bereikbaarheid en leefbaarheid te waarborgen. In het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO-MIRT) zijn afspraken gemaakt over het opstellen van het project Digitalisering van Mobiliteitsdata en de werkagenda Slim en Duurzaam. De inzet van het project Digitalisering van Mobiliteitsdata is dat overheden eind 2023 veel data met een grote nauwkeurigheid beschikbaar stellen voor reizigers om goede keuzes voor hun reisgedrag te maken. De komende jaren vergt dit nog veel voorbereiding.

De werkagenda Slim en Duurzaam moet voor een periode van 3 jaar de afspraken tussen Rijk en regio vastleggen op het gebied van slim en duurzaam. Aanvullend wordt gekeken of de acties uit het klimaatakkoord dat in juni 2019 door het kabinet is vastgelegd hier ook in kunnen worden geïntegreerd. Gezamenlijk vormt dit dan het regionale mobiliteits plan. Onderdelen van dit plan zijn:

• Stadslogistiek: uitvoering van het actieplan stadslogistiek en voorbereiding implementatie Zero Emissie Zone in 2025.
• Werkgeversaanpak: voortzetting gebiedsgewijze aanpak bij bedrijven en de pilots met de gebiedsaanpak in woonwijken.
• Fietsstimulering: voortzetting stimuleringsacties, zoals fietsmaatjes en spitsfietsen, en koppeling aan snelfietsroutes.
• Verkeersmanagement/ITS: afgelopen jaren zijn vrijwel alle verkeerslichten in Zwolle vervangen door zogenaamde intelligente verkeerslichten (i-Vri’s). In het kader van verkeersmanagement willen we in 2020 de verkeerslichten en verwijssystemen die we hebben nog slimmer inzetten en te stimuleren dat automobilisten route- en parkeerinformatie gebruiken om bij hun bestemming te komen. Binnen het project B-ITS (Intelligente Transport Systemen  voor de fiets) willen we innovatie en technologische ontwikkeling gebruiken voor fietsstimulering.

Het MaaS-concepten (Mobiliteit als een Service) zoals woonconcepten mét toegang tot een (elektrische) deelauto is in opkomst. Op kleine schaal is dit in Zwolle al toegepast. Samen met partners en andere overheden gaan we de potentie van dit soort MaaS-concepten verder onderzoeken.

Stedelijke ontwikkeling en mobiliteit hebben een sterke onderlinge relatie. De opbouw van de stad en de mobiliteitsvoorzieningen zijn bepalend voor de mobiliteitsvraag en de vervoerwijzekeuze. De komende jaren blijft ook de gebiedsgerichte aanpak en ontwikkeling van gebieden rondom OV-knooppunten een belangrijke drager in het optimaal benutten van de bestaande infrastructuur. Het creëren van gemengde woon-werkgebieden leidt tot betere benutting van de beschikbare infrastructuur én optimaal gebruik van de beschikbare parkeerplaatsen: overdag (door werknemers) en ’s nachts (door bewoners). Bouwen binnen het stedelijk gebied en nabij OV-knooppunten verhoogt de kans op het verkorten van de verplaatsingsafstanden en het gebruik van de fiets.

Door middel van data-inwinning met behulp van bluetooth-kasten langs onze belangrijkste wegen en monitoren we de reistijden van het gemotoriseerde verkeer op de zogenaamde buitenring (onder andere Ceintuurbaan, Zwartewaterallee en IJsselallee. Deze informatie gebruiken we onder andere om automobilisten op de A28 via zogenaamde Dynamische RouteInformatie Panelen (DRIP’s) te informeren over de snelste route naar hun bestemming.

Sinds 2019 participeren we, samen met de Provincie Overijssel als lead partner, in het project “Bicycle Intelligent Transport System” (B-ITS). Dit betekent dat met Europese en provinciale middelen nog de komende twee jaar, ingezet kan worden op slimme maatregelen, zoals de doorstroming bij verkeerslichten, verlichting langs fietsroutes, slimme app’s voor fietsstimulering, verkeersveiligheid, informatie rondom fietsparkeren, snuffelfietsen, et cetera (zie ook: Toelichting Kredieten).

In het kader van Zero Emissie Stadslogistiek hebben we in 2020 samen met onder andere TNO onder de naam CILOLAB (City Logistics LAB) voorbereidingen getroffen voor het opstellen van een bevoorradingsprofiel van de huidige stadslogistiek in de binnenstad. In 2021 hopen we hier verder invulling aan te kunnen geven. In het verlengde van de uitgesproken intentie in de raad van 23 november 2020, zou dit uiteindelijk moeten leiden tot het instellen van een zero emissie-zone voor stadslogistiek in 2025 in de binnenstad van Zwolle.  Daarnaast zijn we in 2020 samen met DHL en PostNL een pilot gestart rondom pakketkluizen. Doel is om te onderzoeken of het plaatsen van pakketkluizen kan bijdragen aan het terugdringen van het aantal afgelegde kilometers en CO2 uitstoot van pakketbezorgers.

Door de realisatie van zogenaamde intelligente verkeerslichten (i-Vri's) kan Zwolle de data uit de verkeerslichten nu beschikbaar stellen aan informatiediensten voor weggebruikers. Het afgelopen jaar heeft Zwolle een subsidieaanvraag voorbereid, waarmee de toepassing van de huidige i-vri's uitgebreid kan worden. Dankzij de subsidie worden de i-vri's dit jaar aangepast en wordt het mogelijk om diverse doelgroepen prioriteit te kunnen geven. Hierbij kan gedacht worden aan de fietskoeriers in het kader van het Europese B-ITS programma, maar ook logistieke aanbieders, nood- en hulpdiensten en verdere optimalisatie van al het verkeer. Hiermee werken we verder aan een schoner, slimmer en beter gebruik van de beschikbare infrastructuur.

We benutten de bestaande infrastructuur  optimaal door  in te spelen op (technologische) innovaties in slimme en duurzame mobiliteit, zodanig dat:

• Slimme maatregelen vanuit het programma “Slim en Duurzaam regio Zwolle 2019” effectief worden ingezet.
• Stakeholders, waaronder bedrijven, in de stad zich mede verantwoordelijk voelen voor de bereikbaarheid, waardoor nieuwe initiatieven ontstaan gericht op collectief vervoer  en deelconcepten.
• Aantrekkelijke overstappunten (hubs) worden gecreëerd van auto of bus naar deel(e)fiets en kleinschalige vervoersvormen als collectieve taxi’s.
• Schoon vervoer (fiets, voetganger, elektrische (deel)auto’s, goederenvervoer) wordt gestimuleerd.
• Dit bijdraagt aan het verminderen van het autogebruik en een toename van gebruik van schone (deel)voertuigen.
• Door betere benutting de aanleg van nieuwe (auto)infrastructuur  wordt voorkomen.
• Er door middel van mobiliteitssturing, verwijzing en tariefdifferentiatie optimale benutting van de verkeersinfrastructuur en parkeerplaatsen ontstaat.

Mobiliteitsvisie 2020-2030

Agenda Fiets 2017 - 2020

William Dogger

Bevorderen innovatie (zie ook 6.3.1 en 6.3.3)

• Inspelen op innovaties binnen het mobiliteitsdomein en deze vertalen in concrete toepassingen.
• In Assendorp hebben we in 2018 samen met de provincie Overijssel en lokale stakeholders als pilot een gebiedsaanpak parkeren en mobiliteit uitgevoerd en een ambitieus uitvoeringsplan parkeren en mobiliteit Assendorp ontwikkeld onder de noemer Ambitiemenu Assendorp. In 2020 gaan we samen met provincie zoeken naar (co)financiering voor de uitvoering en doorontwikkeling van het Ambitiemenu Assendorp en voorzetting in andere gebieden als Kamperpoort.
• Actief participeren in het SURF programma Smart Cycling Futures: het bestaande SURF programma dat samen met de Hogeschool Windesheim, de provincie Overijssel en de steden Eindhoven, Amsterdam en Utrecht wordt uitgevoerd wordt benut om slimme innovaties toe te passen die het gebruik van de fiets bevorderen.
• Actief participeren in de kopgroep van fietssteden F10 door het uitvoeren van slimme pilots, onder andere: de innovatieve ondergrondse fietsenstalling bij het station en een gezondheids- en participatieproject in Holtenbroek.
• Actief participeren in de Fiets Innovatie Community (FIC): Ook wordt de bestaande samenwerking met tien organisaties en instellingen in het kader van de Fiets Innovatie Community (FIC) geïntensiveerd om daarmee innovatie op het gebied van de fiets te bevorderen. Het streven is om in 2020 de FIC actief in te zetten bij het vormgeven van Wereldfietsstad Zwolle, onder meer door het lidmaatschap aan de Dutch Cycling Ambassady (DCE).

Verkeers- en mobiliteitsmanagement

• Op basis van een visie op verkeersmanagement komen we in 2020 met een routekaart hoe we de komende jaren in Zwolle verkeersmanagement gaan vormgeven.
• Uitvoeren van regionaal verkeersmanagement bij infrastructurele projecten in en rondom de stad: inzet verkeersverwijssysteem (binnen- en buitenring) en waar nodig verkeersregelaars.
• Inzet en waar mogelijk optimaliseren van de verkeerscentrale en intelligente verkeerslichtensysteem (i-Vri’s), inclusief implementatie en ontwikkeling slimme toepassingen die kunnen communiceren met slimme verkeerslichten.
• Doorontwikkeling van de Digitalisering mobiliteitsdata tot 2023. Hiermee geven we uitvoering aan besluit in het BO-MIRT van 2018
• Deelnemen en doorontwikkelen van het Regionaal Tactisch Team (verkeersmanagementorganisatie van de toekomst)
• De groei van verkeersmanagement naar mobiliteitsmanagement: verbeteren van incidentmanagement, zodat de weg sneller vrij is bij ongevallen
• Uitvoeren van coördinatie en communicatie bij wegwerkzaamheden, incidenten en evenementen.
• Actueel houden van informatie over bereikbaarheid en evenementen.

De gebiedsgerichte aanpak binnen de wijken Assendorp, Kamperpoort en Hanzeland  is ook in 2020 doorgezet. Binnen Hanzeland werken City Developer-S en de gemeente Zwolle samen onder de naam MOVEZ met diverse partijen, waarbij vooral wordt ingezet op het opzetten van mobihubs (movespots genaamd), dubbelgebruik van parkeerplaatsen bij bedrijven en deelmobiliteit. In Assendorp wordt op basis van een gebiedsplan met behulp van een mobiliteitsmakelaar vooral ingezet op het parkeren op afstand, stadslogistiek en stimuleren van deelauto's in combinatie met het vergroenen en verduurzamen van de wijk. Voor Kamperpoort is eveneens een gebiedsplan opgesteld dat in uitvoering wordt genomen.

Ook in 2020 hebben we actief geparticipeerd in het SURF programma Smart Cycling Future en de Fiets Innovatie Community. Binnen het project Meten = Weten zijn concrete afspraken gemaakt en stappen gezet over het realiseren van een Mobiliteitsdatahub in het kader van SmartZwolle. Dit moet in 2021 leiden tot een Hub waarop inwoners data op het gebied van mobiliteit kunnen vinden en meldingen over diverse zaken, zoals gevaarlijke paaltjes op fietspaden, kunnen doen, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de nattevoetenkaart.

Met behulp van de in 2017 en 2018 gerealiseerde intelligente verkeerslichten, de aanwezige bluetoothkasten langs de doorgaande wegen in Zwolle en verkeerstellingen worden de verkeersstromen en reistijden in Zwolle gemonitord. De ambities ten aanzien van een visie op verkeersmanagement zijn, mede door een verschuiving van prioriteiten als gevolg van de Corona-crisis, niet gehaald.

In 2020 zijn we gestart met het project I-Centrale. Dat is de doorontwikkeling van onze parkeerbediencentrale tot een digitaal zenuwcentrum, waarbij we meerdere beheerssystemen willen samenbrengen, verkeersmanagement uitvoeren, regie voeren op het verkeer in de stad, data uitwisseling met Smart Zwolle hub. Vanuit Mobiliteit ligt hierbij een directe verbinding met de Digitalisering mobiliteitsdata (afspraak BO-MIRT 2018).

De lasten laten een overschrijding zien van € 17.426. Omdat de baten een voordelig saldo hebben van € 2.520 en er een hogere onttrekking van € 3.335 uit de reserves heeft plaatsgevonden, wordt uiteindelijk een nadelig resultaat gerealiseerd van € 11.571.

Het nadelig resultaat wordt veroorzaakt door:

• Lagere lasten derden van € 21.000, bestaande uit € 18.000 voor wegslepen of bergen van voertuigen in het kader van verkeersdoorstroming en € 3.000 voor dataverzameling verkeersstromen.
• Er is een nadeel op de lasten van € 31.807 op verkeersmanagement. Per 2020 is er € 50.000 aanvullend structureel budget beschikbaar voor het versterken van het verkeersmanagement. In 2020 is dit budget aangewend om de ontstane overschrijding op het project regionale bereikbaarheid van € 81.807 aan te vullen en het project af te kunnen sluiten.
• Er is een nadeel op de lasten doordat vanuit het reguliere budget een bijdrage is gedaan aan het project Mobipunten van € 3.335 om de ontstane overschrijding aan te vullen en het project af te kunnen sluiten.
• Er is een voordeel op de baten van € 2.520, wat niet verder wordt toegelicht.

Daarnaast worden er € 3.335 hogere lasten en een overeenkomstige hogere onttrekking uit de reserves verantwoord voor overschreden projecten. Deze hogere uitgaven zijn per abuis in de jaarrekening opgenomen met daartegenover een hogere onttrekking uit de reserves. Er heeft echter geen extra onttrekking plaatsgevonden uit de reserves. De overschrijding op project Mobipunten is afgedekt uit het jaarrekeningresultaat. Omdat het om een gering bedrag gaat is dit niet meer gecorrigeerd.

Slim en Duurzaam
In het kader van het programma Slim en Duurzaam willen we ook de komende jaren in blijven zetten op mobiliteits- en verkeersmanagement en het stimuleren van duurzame (stads)logistiek om zo de druk op het wegennet te verminderen en de leefbaarheid in het centrum, de wijken, de buurten en het buitengebied te vergroten. Dit doen we door uitvoering van de werkgeversaanpak middels een gebiedsgewijze aanpak van bedrijventerreinen, uitvoering van het actieplan stadslogistiek, verkeersmanagement en fietsstimulering. In 2020 komt dit samen in het onderdeel B-ITS (Intelligente Transport Systemen voor de fiets):

• Binnen het project B-ITS  dat Zwolle, samen met de provincie Overijssel uitvoert in het kader van een Europees subsidie-programma gaan we innovatie en technologische ontwikkeling inzetten voor fietsstimulering. Samen met de provincie Overijssel en collega steden en organisaties uit Denemarken, Duitsland, België en Engeland, gaan we actief aan de slag om het thema fiets en voor Zwolle specifiek het thema wereldfietsstad Zwolle op de kaart te zetten door maximaal in te zetten op het uitvoeren van slimme (smart) maatregelen en pilots, zoals de doorstroming bij verkeerslichten, verlichting langs fietsroutes, datagebruik voor slimme app’s, meetfietsen, betere afstemming fiets en OV, inzet deelfietsen, e.d. Gestreefd wordt om dit onderdeel van het programma slim en duurzaam te laten zijn.

Beter Benutten (2.0)

Regionale bereikbaarheid

Slimme mobiliteit koploperaanpassing

Actieplan stadslogistiek

Bicycle ITS

Mobipunten

Beter Benutten
Het project Beter Benutten 2.0 is in 2020 definitief afgesloten. In het kader van de projectdoorlichting 2020/2021 is bij de jaarrekening het resterende saldo in de reserve nutvw-fysiek van € 273.905 vrijgevallen. Voor het overig restantkrediet van circa € 120.000 zijn  evenredig lagere baten binnen het project ontvangen.  

Regionale Bereikbaarheid
Dit project heeft gelopen vanaf 2012. In de laatste fase van dit project is door oplopende kosten een overschrijding van € 81..807  ontstaan. Deze overbesteding op de kosten in het project is opgevangen met onderbesteding op het structurele budget. Beide hebben ze betrekking op maatregelen in het kader van Verkeersmanagement. Het project is in 2020 afgesloten.

Mobipunten
Het project Mobipunten is in 2020 afgesloten met een tekort van € 3.335 als gevolg van personeel meerwerk bij de externe partner. Dit tekort is afgedekt vanuit het structurele budget op de baten & lasten.