Fysiek domein

Een goede, bereikbare en bruikbare groenblauwe structuur is één van de randvoorwaarden voor een vitale  en levendige stad en wijken met een gezond leefklimaat. Een stad die stedelijker wordt, maar waar het groen steeds dichtbij is. Onze bewoners moeten zich kunnen ontspannen en tot rust kunnen komen in het groen en op of langs het water. We vinden het belangrijk dat mensen gestimuleerd worden om te bewegen; groen en water in of dichtbij woon- en werkgebieden zijn daarbij essentieel.
Daarnaast is de stedelijke groene ruimte steeds belangrijker als leefomgeving voor dieren en planten. Wij koesteren onze groenblauwe structuren met ecologisch beheer en een volwassen bomenbestand, mede omdat die bijdragen aan een klimaat bestendige stad. We vinden een groene stad die toegerust is op een veranderend klimaat en in balans is met een prachtige omgeving van groot belang. Verbetering van bestaande groenblauwe structuren en goed beheer en onderhoud van de bestaande structuren gaan daarbij hand in hand. We geven bewoners de ruimte om hun eigen leefomgeving te vergroenen en werken daarbij samen met de partners in het Zwolse Natuurplatform.
We faciliteren de verbetering van de groenstructuur in de stadsrand en bouwen deze verder uit langs IJssel, Zwarte Water en Vecht. We  promoten en gebruiken onze groene kwaliteiten van stad en ommeland voor de toeristische aantrekkelijkheid van Zwolle (o.a. de groene bolwerken, de stadsparken, het Vechtdal  en de IJsseldelta). De stenige buurten en wijken worden vergroend of krijgen betere verbindingen met bestaande groengebieden, waardoor de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van die buurten voor de bewoners toeneemt en tegelijkertijd meer klimaatbestendig en duurzaam wordt. Waar er ontwikkelingen zijn, nemen we de knelpunten op het vlak van recreatie en groen mee. Dit geldt ook voor het buitengebied. Hiermee vergroten we de leefbaarheid van het buitengebied en de kwaliteit van het landschap.

Tegen het licht van de klimaatextremen van afgelopen jaar (hitte) zijn we meer dan ooit gewezen op het enorme belang van groen en water voor onze stad en haar bewoners. Groen en water voor verkoeling, verpozing en het kunnen ontsnappen aan de hete woonbuurt. Helaas zijn we ook geconfronteerd met de effecten van het klimaat òp ons groen en water: afsterven van bomen, takval, vermindering (zwem)waterkwaliteit, gevolgen voor flora en fauna. Ook plagen slaan harder toe en snelgroeiende planten van elders (exoten) zorgen voor toenemende overlast (bijvoorbeeld de Japanse duizendknoop). In de verantwoording in doel 6.4.2, is te lezen hoe is geïnvesteerd in groen en blauw-groen structuren. Het krijgen en behouden van de hoogwaardige structuren (doel 7.1.3.) vergde afgelopen jaar extra onderhoud, meer drastische ingrepen (bomenkap) en het ons nog meer voorbereiden op gewijzigde (klimaat)omstandigheden.

We zorgen dat alle gebieden een hoogwaardige water-, groen- en recreatiestructuur krijgen en houden, zodanig dat:

• We de basis op orde houden vanuit een risicogestuurde benadering van het beheer en we met ontwikkelend beheer anticiperen op de toekomst.
• Bewoners (meer) tevreden zijn.
• We bestaande groen- en waterstructuren versterken en uitbouwen waar deze onvoldoende zijn.
• We hiervoor vooral al lopende projecten of herstructureringen benutten (zoals Hoogwaterbeschermingprogramma, Ruimte voor de Vecht, Zwolle Spoort en stadslandbouw).
• Het groen en water optimaal gebruikt kan worden (voldoende massa, bereikbaar en toegankelijk) en de recreatieve gebruiksmogelijkheden vergroot worden.
• Zwolle via het water goed bereikbaar is en blijft.

Groene Agenda 2015 - 2025 (2015)

Visie op het Beheer van de Openbare Ruimte in Zwolle (BOR) 2015

Uitvoeringsprogramma Ruimte voor de Vecht

Recreatievisie (2004)

Speelruimte in Zwolle (2000) met aanvulling Natuurspeelplaatsen (2010)

William Dogger

Risicogestuurd- en ontwikkelend beheer

• Ecologisch groenbeheer van de openbare ruimte. Het beheer wordt uitgevoerd door ROVA. In de samenwerking met ROVA zoeken we kansen om de kwaliteit van het groen te verbeteren en door ecologisch beheer ruimte te bieden aan inheemse flora en fauna. De afgelopen decennia is bij het Zwolse ecologisch bermbeheer veel aandacht besteedt aan flora. Insectenvriendelijk beheer krijgt de afgelopen jaren extra aandacht, onder meer door het aanleggen van bloemen- en akkerweides in de openbare ruimte. Een oude bezuinigingsopgave op groenbeheer kon in 2012 bij de overgang van het groenbeheer van gemeente naar ROVA niet doorgezet worden naar ROVA. In 2012 is verzuimd dit formeel te regelen in de begroting. Als onderdeel van de Begroting 2020 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 10 (bezuinigingsstelpost beheer openbare ruimte).
• Beheer speeltoestellen, recreatieplassen en veerdiensten etc.
• Uitvoeren van het jaarlijks onderhoudsprogramma Waterwerken; onderhoud beschoeiing en waterwerken, fonteinen, sluizen en remmingswerken, onderhoud havens, kaden en bruggen.
• Actualisatie Groene Kaart en Bomenverordening. In de Bomenverordening is het beleid ten aanzien van de bescherming  van bomen opgenomen. De verordening vormt de basis voor de vergunningverlening, zowel aan de gemeente als particulieren. De actualisatie van de Bomenverordening is, mede n.a.v. de nieuwe Natuurwet, in 2019 gestart. Het streven is de nieuwe Bomenverordening in 2020 aan u voor te leggen.
• VTA (Visual Tree Assessment) inspectie bomen en inspectie speeltoestellen.

Benutten van initiatieven en mogelijke meekoppelkansen bij ruimtelijke planvorming (zie ook doel 6.4.2 )

• Benutten bewonersinitiatieven (zoals de vervolginitiatieven voortvloeiend uit de pilot Vitaal Assendorp en de Groene Loper) en projecten Binnenstadsprogramma voor de vergroening van wijken waaronder de binnenstad;
• Het benutten van meekoppelkansen met de klimaatthema’s wateroverlast, hitte en droogte.
• Deelname aan het provinciale programma “Natuur voor Elkaar” door het inbrengen van kansrijke pilots en projecten, zoals pilot Langdurig Landschapsbeheer, show-cases voor “Meer bruikbaar groen in steden en dorpen” en “Natuurinclusief bouwen” (vergroenen Diezerbrink en Natuurinclusief bouwen in Stadshagen Breezicht-Zuid, Breezicht-Noord en Tippe, alsmede Weezenlanden-Noord (o.a. door samenwerking met  Vogelbescherming en provincie).
• Benutten van de versnelling woningbouw bij Stilo-hal  in Dieze voor verbetering van de groene vinger Middelweg (Diezerpark).
• Benutten van de nieuwe ruimtelijk-economische koers voor het gebied Marslanden A (Enexis) en Nooterhof ten behoeve van de versterking van de hoofdgroenstructuur langs het Almelose Kanaal en de aanleg van nieuwe recreatieve verbindingen binnen het gebied.
• Benutten van gebiedsontwikkelingen zoals de spoorzone. In de spoorzone liggen kansen voor de aanleg van nieuwe parken in de groenarme wijk Assendorp, Hanzeland en Kamperpoort, kansen voor natuurinclusief bouwen met  groene gevels&daken, nestkasten voor vogels en  vleermuizen en herstel van waterstructuren voor klimaatadaptatie.
• Benutten en faciliteren van initiatieven stadslandbouw bij Dijklanden/Langenholte, Spoolde en Berkum.
• Samenwerking met het Natuurplatform Zwolle en Zwolle Groenstad. Met de vrijwilligers van de Zwolse Natuurorganisaties wordt samengewerkt om de natuur in Zwolle te versterken.
• Toezien op het  eindbeheer van de uiterwaarden van de IJssel (Ruimte voor de Rivier).
• Verbeteren van rietlanden langs het Zwarte Water in kader van Natura 2000 projecten en het begeleiden van provinciale Uitvoeringsprogramma Zwarte Water Vecht (UZV).
• Voortzetten van het programma Ruimte voor de Vecht (2019 - 2022) met de 13 partners in een Netwerkorganisatie, met een te actualiseren Masterplan en uitvoeringsprogramma (zie projecten). Voor de ondersteuning van de Netwerkorganisatie Ruimte voor de Vecht is voor 4 jaar (2019-2022) € 33.000 per jaar beschikbaar gesteld.  
• Mede vormgeven aan de Pilot Langdurig Landschapsbeheer samen met de Gebiedscoöperatie IJsseldelta door inzet van de eigen bijdrage à € 150.000 als cofinanciering.
• Voorbereidingen treffen voor deelname aan een nieuw Europees LEADER-programma ten behoeve van een vitaal platteland.
• Exploiteren van havens en de bediening van de bruggen.

• Voor het beheer van de recreatievoorzieningen is 2020 een bijzonder jaar geweest. Er moest constant worden ingespeeld op veranderende regels en richtlijnen. Daarnaast werd er gestuurd op de drukte op met name de plassen. Het Kleine Veer is later dan gebruikelijk in de vaart gegaan en er konden per keer minder passagiers worden vervoerd. Het Haersterveer en het Voetveer Schelle zijn vanwege Corona niet in gebruik geweest.
• Vanwege Corona is het niet gelukt om goede en vlotte afstemming te organiseren met betrokken actoren rondom de actualisaties van Groene Kaart en Bomenverordening. In de Bomenverordening is het beleid ten aanzien van de bescherming  van bomen opgenomen. De verordening vormt de basis voor de vergunningverlening, zowel aan de gemeente als particulieren. De actualisatie van de Bomenverordening is, mede n.a.v. de nieuwe Natuurwet, in 2019 gestart. Het streven is de geactualiseerde Bomenverordening in 2021 aan de raad  voor te leggen.
• In 2020 zijn we als eerste gemeente partner geworden het Deltaplan Biodiversiteitsbevordering. Deze deelname past in de lijn van het ontwikkelend beheer van bevorderen van de biodiversiteit met het stedelijk groen. Een miniconferentie met onze partners heeft de inzichten versterkt dat we op de goede weg zijn en op een aantal punten ons nog kunnen verbeteren. Een aantal concrete acties zijn in 2020 gerealiseerd, zoals de pilot maaibeheer op vijflocaties inclusief monitoring van de biodiversiteit op deze plekken.

• Bij de aanloop naar een nieuw strategisch  programma voor Binnenstad/Centrumgebied, is naar voren gebracht het concept van Singelpark. Dat moet worden gezien als versterking van de groenstructuur gelokaliseerd rondom en aansluitend op singel rond de binnenstad. Dit in samenhang met de introductie van een ander mobiliteitsconcept (Buitenring wordt Binnenring en Hubs), dat ruimte vrij speelt voor vergroening.
• Bij de lopende verstedelijkingsopgaven  zoals Spoorzone, Zwartewaterzone, Zwartewaterallee, Voormalige IJsselhallen,  Harculo etc. is bij voortduring inzet geweest op het realiseren van nieuw groen, natuurinclusief bouwen en de verbetering van recreatieve verbindingen. Om zo tegemoet te kunnen komen aan de toenemende behoefte aan plekken om te recreëren, te ontmoeten, te sporten en ter verhoging van de biodiversiteit. Dit vaak in samenhang met  klimaatadaptatiemaatregelen (waterberging en voorkomen hittestress).
• Voor Ruimte voor de Vecht is het geactualiseerde Masterplan bestuurlijk vastgesteld, inclusief een uitvoeringsprogramma. Door deelname aan de Regiodeal Zwolle onder de noemer “Brede Welvaart in het Vechtdal” is er zicht op uitvoeringsmiddelen voor de projecten; waaronder ook Zwolse onderdelen. Waarvan planvorming reeds is opgepakt zoals voor de doortrekking Marslandenpad, Westerveldse Aa-pad, wandelonderdoorgang spoor Herfterwetering, struinpaden langs Vecht en Zwarte Water, Slenken Kranenkolk, onstening Vechtoevers. Qua uitvoering valt dit samen met het verbeteren van rietlanden langs het Zwarte Water in kader van Natura 2000 projecten Uitvoeringsprogramma Zwarte Water Vecht (UVZ).

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 252.270 en € 726. Omdat er € 162.506 meer is toegevoegd aan de reserves en € 22.523 minder is onttrokken aan de reserves, wordt uiteindelijke een voordelig resultaat gerealiseerd van € 67.967.

Dit voordelig resultaat kan als volgt worden verklaard:

• de lasten zijn € 154.187 lager in verband met werkzaamheden waarvoor al verplichtingen zijn aangegaan, maar waarvan de kosten in 2021 worden gemaakt. Dit bedrag wordt meegenomen naar 2021 en toegevoegd aan de reserve nutvw-fysiek.
• Bij het onderdeel havens worden € 70.750 lagere kosten en € 5.399 lagere opbrengsten gerealiseerd. De begrote inkomsten zijn i.v.m. corona naar beneden bijgesteld, maar ondanks dat zijn de inkomsten bij zowel de beroepsvaart als recreatievaart iets lager uitgekomen. Aan de lastenkant is de begroting niet aangepast i.v.m. corona, hier ontstaan voordelen die onder andere hierop betrekking hebben. Bij de passantenhaven was door o.a. een lagere bezetting minder inhuur nodig voor toezicht, schoonmaak, onderhoud en elektra. Hetzelfde doet zich voor bij de beroepsvaart, woonschepen en brugbediening maar wel in mindere mate. Hierop wordt een voordeel van € 65.411 gerealiseerd.
• Het overige voordeel op de lasten van € 27.333 betreft diverse kleine afwijkingen < 50.000 die niet verder worden toegelicht.

De hogere toevoeging aan de reserves wordt veroorzaakt doordat het bedrag van € 154.187 is toegevoegd aan de reserve nutvw-fysiek in verband met werkzaamheden die overlopen naar 2021. De overige afwijkingen op de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves hebben te maken met het groot onderhoud van de recreatieplassen en het Kleine Veer.

• Ruimte voor de Vecht (2016-2018): dit project/krediet bestaat uit de afronding van het Programma Ruimte voor de Vecht, te weten de reconstructie van uitzichtpunt Westerveld en de realisatie van het pontje over de Vecht. De eindverantwoording moet voor 1 november 2019 ingediend zijn.
• Ruimte voor de Vecht (2019-2022): bij de perspectiefnota 2020 is een aantal projecten gehonoreerd., de wandelonderdoorgang spoor bij Herfte, de wandelpaden langs de Vechtoevers c.a. en  het fietspad langs het spoor bij Herfte. Verkend wordt of deze financiering als cofinanciering kan dienen voor het verkrijgen van andere subsidies (o.a. Regio Deal, provincie en mogelijk EU-subsidies), voor een meer complete uitvoering van projecten in het Zwolse Vechtdal.
• Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP): Betreft koppelkansen zoals: Wandelpad Zwartewaterboulevard en planvorming Zwolle Olst.
• Park de Wezenlanden: Afronden reconstructie, de laatste activiteit inzake de herinrichting betreft de combinatie van regulering walgebruik woonschepen en natuurbouw Koelwaterkanaal. Het budget is taakstellend en uitvoering zal naar verwachting in 2019 gereed komen.
• Nationaal Landschap IJsseldelta (NLY): afronden activiteiten: afwaardering grond (naar nul), de afkoop van het beheer, ondersteuning Gebiedscoöperatie IJsseldelta e.d. . Komt naar verwachting in 2019  tot een afronding
• Recreatieplassen: Uitvoering exploitatieplan recreatieplassen en planvorming doorontwikkeling Milligerplas.
• Diverse vervangingsinvesteringen o.a. voor bomen en beplanting, spelen, havenkasten,  fundering kademuren etc. Voor vervangingsinvesteringen bomen en beplanting betreft dit bijvoorbeeld vervanging van acacia's, populieren, iepen, essen en beheermaatregelen in woonstraten  (zoals Klokkengieterlaan). Op basis van inspecties wordt er geïnvesteerd in het snoeien en vervangen van deze bomen. Vanwege diverse redenen zoals  landschappelijke waarde worden zieke bomen zo lang mogelijk  gehandhaafd. Ingegrepen wordt zodra er potentiele gevaarzetting door de zieke bomen dreigt. Ten aanzien van acacia bomen worden deze gefaseerd door andere soorten bomen vervangen. Het vervangingskrediet t.b.v. Essentaksterfte (2018) is volledig uitgegeven.

Structuurvisie VCN Fase1

Herinrichting park Weezenlanden

NLY '12-'15

Ruimte voor de Vecht

Invsteringsplan recreatieplassen

2018-Spelen

2017-Vervangen bomen en beplanting

2019-Beschoeiing en waterwerken

2019-Fonteinen

2019-Vijver Lubeckplein

2019-Bomen/Beplanting

2019-Spelen

2020-Beschoeiingen, kademuren en waterwerken

2020-Bomen/Beplanting

2020-Spelen

Ruimte voor de Vecht-2

Hoogwaterbeschermingsprogramma meekoppelkansen

Walstroomvoorziening 2019

2018-Water- en zandspeelplaats Nooterhof

Hieronder wordt een financiële toelichting gegeven op de projecten, de inhoudelijke toelichting is opgenomen onder de toelichting "realisatie kredieten".

Herinrichting park Wezenlanden
Het reconstructie-project is in 2020 afgerond. Er is een klein nadeel ontstaan doordat in 2020 vrijval is ingeboekt die uiteindelijk niet is gerealiseerd. Dit zal bij de Berap 2021-1 worden gemeld, waarna het project in 2021 definitief wordt afgesloten.  

Recreatieplassen
De werkzaamheden aan de nutsvoorzieningen bij de Milligerplas zijn afgerond. Daarnaast zijn er deuren geplaatst in het sanitair bij de Wythmenplas zijn. Er is een kleine overschrijding op het krediet ontstaan, maar de kosten zijn geheel gedekt uit de reserve Recreatieplassen.

Vervangingsinvesteringen

• Bomen en beplanting: de kredieten uit 2017 en 2019 zijn volledig besteed. Het restant van het krediet uit 2020 wordt in 2021 besteed.
• Spelen: het krediet uit 2018 is afgesloten en het krediet uit 2019 wordt in 2021 afgerond.
• Water- en zandspeelplaats Nooterhof: toestellen zijn vervangen en het krediet is afgesloten.
• Beschoeiing en waterwerken: de beschoeiiingen 2019 zijn afgerond. Werkzaamheden voor het krediet uit 2020 voor kades en beschoeiingen zijn gestart en worden in 2021 uitgevoerd. De kredieten voor fonteinen en de vijver van het Lübeckplein worden in 2021 uitgevoerd.

Ruimte voor de Vecht

• Ruimte voor de Vecht (2016-2018): de eindverantwoording over de subsidieaanvraag bij de provincie, heeft geleid tot een subsidievaststelling conform aanvraag. Daarmee is project succesvol afgerond.
• Ruimte voor de Vecht (2019-2022): bij de perspectiefnota 2020 is een aantal projecten gehonoreerd waaronder de wandelonderdoorgang spoor bij Herfte, de wandelpaden langs de Vechtoevers etc. Deze Zwolse projecten zijn opgenomen in de Regiodeal Regio Zwolle ( Brede welvaart in het Vechtdal). Daardoor komt er extra subsidie voor aanvullende reeds beschreven projecten (Ecopassage A28 en Stadslandbouw).