Fysiek domein

Gezondheid is belangrijk (zie ook doel 1.1.2). Consequenties van niet gezond zijn hebben invloed op betrokkene en op onze stad. Met de inrichting en het beheer van de openbare ruimte sturen we op vitaliteit en gezondheid.

Vanuit het voorkomen en beperken van risico’s voor de gezondheid zorgen we voor een adequate verwijdering van mogelijke ziekteverwekkers, zodat mensen daar zo min mogelijk mee in aanraking komen. Er is flora en fauna die schadelijk voor de mens kan zijn of leidt tot buitensporige overlast. We bestrijden deze flora en fauna in de openbare ruimte en informeren particulieren hoe ze overlast kunnen voorkomen en bestrijden.

Vanuit het stimuleren van gezondheid door een vitale en gezonde leefomgeving, benutten we het gegeven dat een groene buitenruimte bijdraagt aan gezondheid. Daarbij zorgen wij er voor dat de buitenruimte uitnodigt om te bewegen, te recreëren en te spelen. In de buitenruimte bieden we ook locaties aan waar bewoners zelf hun groente kunnen verbouwen (nutstuinen en volkstuinen).  Kinderen kunnen met tuinieren kennismaken bij de 3 gemeentelijke jeugdtuincomplexen. Deze jeugdtuinen zijn één van de uitingen van natuur- en milieueducatie (NME). Ook de schaapskudde en de buurt- en wijkboerderijen spelen een grote rol bij NME. Wij hechten veel waarde aan NME. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer kinderen op jonge leeftijd in aanraking komen met NME zij op latere leeftijd meer bereid zijn om duurzame maatregelen te treffen en duurzaam gedrag te vertonen.   Dit  draagt direct bij aan een vitale en gezonde leefomgeving. De (tijdelijke) NME-makelaar zal het NME beleid verder vorm geven en de vraag van de basisscholen koppelen aan het bestaande aanbod van onze NME-partners.

Wij werken ook aan een gezonde omgeving voor (huis)dieren. Dat betekent onder meer dat wij de bestaande voorzieningen zoals dierenasiel en hondenlosloopterreinen handhaven, maar ook dat we nieuwe initiatieven stimuleren en ondersteunen. Begin 2020 is het geactualiseerde beleid ten aanzien van dierenwelzijn vastgesteld. In 2020 is een start gemaakt met het uitvoeren van het geactualiseerde beleid, onder meer de opvang van gezelschapsdieren anders dan honden en katten en het programma PIEC (preventie, informatie, educatie en communicatie) en dierenwelzijn en menszorg.

In 2020 hebben wij een aantal nationale mijlpalen gerealiseerd. Wij zijn als eerste gemeente aangesloten bij het Deltaplan Biodiversiteitsbevordering en we hebben meegedaan aan de diervriendelijkste gemeente verkiezing. In diervriendelijkste gemeente verkiezing hebben wij een plek in de top 3 gekregen. Dit komt door de unieke combinaties die wij hebben gemaakt in het dierenwelzijnsbeleid en de uitvoering daarvan, zoals de koppeling naar biodiversiteitsbevordering en de combinatie-aanpak dierenwelzijn en menszorg.

Door corona hebben we een aantal activiteiten niet of in aangepaste vorm door laten gaan. Daarnaast zijn er veel extra inspanningen verricht om het gebruik van de buitenruimte zo corona-proef mogelijk door te laten gaan en de dienstverlening van de gemeente te garanderen.

 Begin 2020 is het geactualiseerde beleid ten aanzien van dierenwelzijn vastgesteld. In 2020 is een start gemaakt met het uitvoeren van het geactualiseerde beleid, onder meer de opvang van gezelschapsdieren anders dan honden en katten en het programma PIEC (preventie, informatie, educatie en communicatie) en dierenwelzijn en menszorg.

In 2020 hebben wij een aantal nationale mijlpalen gerealiseerd. Wij zijn als eerste gemeente aangesloten bij het Deltaplan Biodiversiteitsbevordering en we hebben meegedaan aan de diervriendelijkste gemeente verkiezing. In diervriendelijkste gemeente verkiezing hebben wij een plek in de top 3 gekregen. Dit komt door de unieke combinaties die wij hebben gemaakt in het dierenwelzijnsbeleid en de uitvoering daarvan, zoals de koppeling naar biodiversiteitsbevordering en de combinatie-aanpak dierenwelzijn en menszorg.

Door corona hebben we een aantal activiteiten niet of in aangepaste vorm door laten gaan.

We sturen op vitaliteit en gezondheid van mens, dier èn de omgeving waarin we wonen, werken en recreëren, zodanig dat:

• De openbare ruimte meer uitnodigt en inspireert tot (gezonde) buitenactiviteiten.
• We flora en fauna die de gezondheid bedreigen of buitensporig veel overlast veroorzaken bestrijden.
• We door middel van educatie en voorlichting op het gebied van natuur en milieu het bewustzijn vooral bij kinderen, en daarmee ook die van de ouders, vergroten.
• We zorgdragen voor het welzijn van (gezelschaps)dieren en zo mogelijk het dierenwelzijn verbeteren conform de Nota Dierenwelzijn.

Evaluatie dierenwelzijnsbeleid gemeente Zwolle 2013

Visie op het Beheer van de Openbare Ruimte in Zwolle (BOR) 2015

Groene Agenda 2015-2025 (2015)

William Dogger

Activiteiten om gezonde buitenactiviteiten te stimuleren

• Ondersteunen van initiatieven voor bijv. beweegtuinen en eetbare tuinen.
• Ondersteunen en subsidiëren buurtweiden en wijkboerderijen.

Activiteiten Natuur- en milieueducatie (NME) in de wijken

• De schaapskudde graast zowel in Holtenbroek als Stadshagen.
• Op de jeugdtuincomplexen in de Aa-landen/Holtenbroek, Stadshagen en Zwolle Zuid maakt een groot aantal kinderen weer kennis met het zelf kweken van groenten. Aan deze mogelijkheid zal op scholen extra aandacht worden besteed.
• De activiteiten van de Milieuraad worden financieel ondersteund en de Groene Loper Zwolle ontvangt een bijdrage voor de organsisatie van groen buurtinitiatieven.  
• Samen met ROVA wordt het programma Mooi Schoon (afvalpreventie en voorkomen zwerfafval) uitgevoerd waarbij bewoners en kinderen zelf aan de slag gaan met het netjes houden en maken van de wijken.
• Ook wordt voorlichting gegeven aan kinderen over het riool en de verwerking van afvalwater.
• De medio 2018 voor twee jaar (met mogelijkheid voor een jaar verlenging) aangestelde makelaar voor Natuur en Milieu Educatie gaat verder met het inzichtelijk maken van het NME-aanbod (website), het in beeld brengen van de vraag van de basisscholen en het opstellen van een Lange Termijn-visie NME op basis waarvan een structurele benadering voor NME kan worden gekozen. Onderwijl wordt het bestaande netwerk voor  NME in de brede zin van het woord (dus ook gericht op klimaat, energie, circulaire economie e.d.) voortgezet. Dit samen met ROVA, Natuur Platform Zwolle, NMO, Waterschap WDO, Vitens, Travers en andere partners in de stad.  

Activiteiten dierenwelzijn
•Stimuleren afstemming beleid en uitvoering met de ketenpartners Dierenwelzijn. De uitvoering van het beleid wordt grotendeels door de partners in de stad vormgegeven. Wij stimuleren de samenwerking en het sluiten van de ketens in de samenwerking en maken afspraken over de taken die de partners voor ons uitvoeren. Vanaf 2020 zetten we hiervoor extra capaciteit in.
•Vaststellen en implementatie geactualiseerde beleidsnota Dierenwelzijn. In 2018 en 2019 is met de partners in de stad gewerkt aan het actualiseren van het beleid. Eind 2019 of begin 2020 wordt het geactualiseerde beleid aan de Raad voorgelegd. In 2020 starten we met de implementatie van het nieuwe beleid.
•Opzetten wettelijke taak opvang voor gezelschapsdieren anders dan honden en katten. Over de opvang maken we prestatieafspraken met de stichting Flappus.
•Uitvoering van de programmalijn PIEC (preventie, informatie, educatie en communicatie), bedoeld om welzijnsproblemen voor gezelschapsdieren zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij werken we samen met de ketenpartners.
•Subsidiëren Dierenasiel, Dierenambulance, Stichting Blijf van mijn dier en Dierenbescherming.
•Behandeling gewonde dieren uit openbare ruimte door dierenartsen.
•Uitvoeren hondenbeleid (o.a. hondenlosloopterreinen, hondenhaltes).

Activiteiten om contact met ziekteverwekkers, flora en fauna die de gezondheid bedreigen of buitensporig veel overlast veroorzaken te voorkomen
•Bestrijden risico-veroorzakers en overlast gevende flora en fauna zoals essentaksterfte, eikenprocessierups, reuzenbereklauw, rattenbestrijding, opruimen kadavers en dergelijk. Het aanpakken van ziektes, plagen en overlast zijn een terugkerend iets wat constant wordt bijgesteld. In 2019 was zichtbaar dat de eikenprocessierups enorm had toegenomen binnen de gemeente. Een analyse wrodt uitgevoerd om te bepalen in welke mate er effectieve maatregelen genomen kunnen worden bij ziektes, plagen en overlast.        
•In de Perspectiefnota is besloten in te zetten op de bestrijding van Japanse Duizendknoop en daarvoor is voor 2020 en 2021 ieder jaar 200.000 euro beschikbaar gesteld.
•Aanpak Essentaksterfte. In 2019 is opnieuw inspectie gedaan naar aangetaste essen. Op basis van de in juli uitgevoerde inspecties is gebleken dat de opgave in de laanbeplanting beperkt is. De aangetaste essen in de bossen is met 600 nog steeds fors. Bij de essen in bossen en bosplantsoen kiezen we ervoor terughoudend te kappen. In veel gevallen kunnen de dode of verslechterde bomen blijven staan. Alleen waar potentieel gevaar optreedt of sprake is van kaalslag door een hoog percentage essen gaan we over tot actieve kap.
•Aanpak Kastanjebloedingsziekte. Kastanjebomen worden jaarlijks geïnspecteerd op aanwezigheid en mate van de kastanjebloedingsziekte.
•Geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen.
•Reiniging van oppervlaktewater, destructie en milieu-afval.

Activiteiten om gezonde buitenactiviteiten te stimuleren

• Ondersteunen en subsidiëren buurtweiden en wijkboerderijen. Door corona hebben veel wijkboerderijen en buurtweides het moeilijk gehad en zijn ze voor een deel van het jaar gesloten. Waar mogelijk hebben we de exploiterende organisaties extra ondersteund. Ook de consulent buurtweides van Travers heeft extra ondersteuning geboden.

Activiteiten Natuur- en milieueducatie (NME) in de wijken

• De schaapskudde graast  in Stadsdeel West (o.a. Holtenbroek, Stadshagen en Westerveldse bos).
• Vanwege corona zijn de jeugdtuinen dit jaar gesloten gebleven. Wel zijn groenten verbouwd, die aan het eind van het seizoen zijn verdeeld. De activiteiten van de Milieuraad worden financieel ondersteund en de Groene Loper Zwolle ontvangt een bijdrage voor de organsisatie van groen buurtinitiatieven.  
• Ook wordt voorlichting gegeven aan kinderen over het riool en de verwerking van afvalwater.
• De (tijdelijk) aangestelde makelaar voor Natuur en Milieu Educatie heeft ingezet op het achterhalen van de vraag en knelpunten vanuit scholen naar NME en het verbinden scholen aan NME partners.
  NME is zichtbaarder geworden en het aanbod is naar scholen toe beter ontsloten. Ook is het aanbod verstevigd door samenwerking tussen de NME partners onderling te initiëren (o.a. door organiseren van NME partner overleggen, ingaan op maatwerkvragen van scholen en het faciliteren van gezamenlijke leskisten op de wijkboerderijen). Tevens zijn nieuwe NME partners aan het netwerk toegevoegd en leemtes geïnventariseerd in het NME aanbod.
  Het opstellen van de Lange Termijn-visie NME, in nauw overleg met alle partners, krijgt steeds meer vorm. Dit biedt perspectief voor het maken van een gedegen keus in 2021 voor de toekomstgerichte benadering van NME.
• Schoolkinderen actief betrekken door het inplanten van bomen tijdens de Nationale boomfeestdag.

Activiteiten dierenwelzijn

• Stimuleren afstemming beleid en uitvoering met de ketenpartners Dierenwelzijn. De uitvoering van het beleid wordt grotendeels door de partners in de stad vormgegeven. Wij stimuleren de samenwerking en het sluiten van de ketens in de samenwerking en maken afspraken over de taken die de partners voor ons uitvoeren.
• In 2020 is de visie Dierenwelzijn vastgesteld en zijn de eerste speerpunten opgepakt om uit te werken. Er zijn in 2020 afspraken gemaakt met stichting Flappus over de uitvoering van de wettelijke taak opvang voor gezelschapsdieren anders dan honden en katten.

• We zien dat door corona veel mensen een hond hebben aangeschaft. Met onze partners van het Dierenteam stimuleren we mensen om hierbij een goede afweging te maken. Wat de groei van het aantal honden na corona tot gevolg heeft is nog onzeker. Het risico bestaat dat een groot aantal mensen na corona weer afstand wil doen van hun hond.

Activiteiten om contact met ziekteverwekkers, flora en fauna die de gezondheid bedreigen of buitensporig veel overlast veroorzaken te voorkomen

• Bestrijden risico-veroorzakers en overlast gevende flora en fauna zoals essentaksterfte, eikenprocessierups, reuzenbereklauw, rattenbestrijding, opruimen kadavers en dergelijk. Het aanpakken van ziektes, plagen en overlast zijn een terugkerend iets wat constant wordt bijgesteld. In 2019 was zichtbaar dat de eikenprocessierups enorm had toegenomen binnen de gemeente. In 2020 hebben we een andere aanpak op eikenprocessierups ingezet. Uit evaluatie zagen we dat we meer rupsen bestreden, minder overlast, minder meldingen hadden voor vergelijkbare kosten als in 2019. De aanpak is effectiever geworden.
• De bestrijding van Japanse Duizendknoop is in 2019 gestart met het inzetten van een pilot van een aantal bestrijdingsmethoden. Uit tussentijdse evaluatie blijkt dat afhankelijk van de locatie de ene methode beter is dan de andere. Voor 2021 is 200.000 euro beschikbaar gesteld en daarmee worden circa 25 locaties aangepakt. Voor de overige bijna 200 locaties is nog geen budget beschikbaar.
• Aanpak Essentaksterfte. Uit de laatste inspectie lijkt het aantal aangetaste essen mee te vallen. Wel zijn er aanvullende snoeimaatregelen aan laanbomen en gerichte aanpak in bosgebied uitgevoerd.
• Aanpak Kastanjebloedingsziekte. Kastanjebomen worden jaarlijks geïnspecteerd op aanwezigheid en mate van de kastanjebloedingsziekte.
• Geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen.
• Reiniging van oppervlaktewater, destructie en milieu-afval.

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 158.675 en € 7.223. Omdat er een hoger bedrag van € 139.375 wordt toegevoegd aan de reserves, wordt uiteindelijk een voordelig resultaat gerealiseerd van € 26.523.

Voor Natuur- en Milieu Educatie zijn meerjarig incidentele middelen beschikbaar gesteld waarbij de uitvoering nog zeker doorloopt tot eind 2021. De overgebleven middelen voor NME van € 104.000 worden gereserveerd in de reserve nutvw-fysiek om vervolgens ingezet te worden in 2021.

Het Dierenwelzijnsbeleid is halverwege het jaar door de raad vastgesteld. Voor zowel het opstellen als de uitvoering van dit beleid is incidenteel geld beschikbaar gesteld. De uitvoering van het nieuwe beleid heeft vertraging opgelopen (o.a. door corona) waardoor de uitvoering in 2021 verder zal plaatsvinden. Een bedrag van € 35.000 is hiervoor gereserveerd in de reserve nutvw-fysiek.

De overige afwijkingen op de lasten van € 19.000 en baten van € 7.000 betreft diverse kleinere verschillen die niet verder worden toegelicht.

Aanpak Essentaksterfte
De aan te pakken essen die in 2019 geïnspecteerd zijn en waaruit de maatregel kappen en herplant uit voort komt worden gedekt uit

Hekwerken dierenweiden/jeugdtuinen
In 2019 is een begin gemaakt met het vervangen van de buitenhekwerken en boomkorfen van een aantal dierenweiden. In 2020 worden deze werkzaamheden afgerond.

Hekwerk dierenweides/jeugdtuinen

Aanpak Essentaksterfte
De aan te pakken essen die geïnspecteerd zijn en waaruit de maatregel kappen en herplant uit voort komt worden gedekt uit vervangingsinvesteringen (VVI) en de snoeiwerkzaamheden vanuit het budget op de baten en lasten.
De VVI staan onder doel 7.1.3, omdat daar de assets worden verantwoord.