Fysiek domein

Om Zwolle klimaatbestendig te ontwikkelen zal de traditionele, grootschalige aanpak van “dijken bouwen en pompen” alléén op termijn niet voldoen. Zo helpen dijken niet tegen plensbuien, wordt de ruimtelijke inpassing van dijkverzwaring steeds moeilijker, draagt het droogpompen van polders bij aan bodemdaling waardoor nóg harder gepompt moet worden, etc. In aanvulling op het traditionele waterbeheer is een klimaatbestendige inrichting van de stad noodzakelijk waardoor we als samenleving fysiek en mentaal weerbaar zijn en profiteren van de kansen die een veranderend klimaat biedt: klimaatadaptatie. Klimaatbestendig word je als stad door heel veel grotere en kleinere maatregelen te nemen. In 2019 is de Zwolse Adaptatie Strategie vastgesteld.  Hierin wordt antwoord gegeven op de vraag waar welke maatregelen van verschillende partijen nodig zijn. Ook is de opgave nader gespecificeerd en onderbouwd. Door zelf te werken aan een klimaatbestendige groeistad, bouwen we expertise op die economische waarde heeft. Ook de klimaatverandering zelf biedt mogelijk kansen: een groenblauwe stad biedt een excellent verblijfsklimaat voor inwoners (werknemers) en bedrijfsleven, slim inzetten van kennis, data en technologie (smart climate city) kan nieuwe innovaties en daarmee nieuwe bedrijvigheid opleveren en met de verwachting dat in de toekomst 70% van de wereldbevolking leeft in delta's kan Zwolle als demonstratiedelta gelden voor de wereld. Natuurlijk blijven wij ook betrokken bij noodzakelijke dijkversterking, zoals dat nu uitgewerkt wordt door het waterschap in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (Hwbp)

Om onze ambities (2050 klimaatbestendig ingericht en kansen van klimaatbestendige ontwikkeling verzilveren)  en doelstelling waar te kunnen maken is het nodig dat wij:

• Met ingang van 2020 structureel klimaatadaptief handelen.
• De kansen benutten die zich nú voordoen om Zwolle klimaatbestendiger te maken.
• Klimaatadaptatie zoveel mogelijk te laten bijdragen aan andere opgaven (bijvoorbeeld energietranisitie, gezondheid of wonen).
• De economische kansen die klimaatadaptatie biedt verzilveren.

Om onze ambities (2050 klimaatbestendig ingericht en kansen van klimaatbestendige ontwikkeling verzilveren)  en doelstelling waar te kunnen maken, hebben we het volgende gedaan.

• In beleid, uitvoering en beheer zijn de kansen voor klimaatadaptatie en het klimaatadaptief denken en handelen ingebracht.
• In veel projecten zijn kansen voor klimaatadaptie meegewogen.
• Klimaatadaptatie is bij uitstek een opgave die om een integrale aanpak vraagt. Klimaatadaptatie is meegenomen in de NOVI en de Zwolse Adaptatie Strategie is verwerkt in de Omgevingsvisie.
• Er is een eerste verkenning uitgevoerd om de economische kansen van klimaatadaptatie in beeld te brengen.

We versterken onze positie op het gebied van klimaatadaptatie en dragen daarmee bij aan een leefbare en economisch krachtige delta, zodanig dat:

• Uitvoering wordt gegeven aan de Zwolse Adaptatiestrategie, waarbij ingezet wordt op een waterrobuust regionaal systeem, een stedelijk groenblauw netwerk en sponswerking op wijk- en perceelsniveau.
  Er is een plan van aanpak opgesteld voor de realisatie van het stedelijke groen-blauwe netwerk.
• Klimaatadaptief handelen het 'nieuwe normaal' is, zowel binnen de eigen organisatie als daarbuiten .
  Klimaatadaptief handelen is onderdeel van veel projecten en onderwerp van gesprek binnen en buiten de organisatie (onder andere binnen het Concilium)
• Er een goede infrastructuur voor slim samenwerken is gerealiseerd.
• Pilotprojecten worden uitgevoerd, openbare ruimte klimaatbestendig wordt beheerd en onderhouden en lopende projecten zo klimaatbestendig mogelijk worden uitgevoerd.
  Team Klimaat Actief heeft projecten uitgevoerd met bewoners om straten en buurten klimaatbestendig in te richten en te beheren, die als voorbeeld dienen voor anderen.
• Klimaatadaptatie positie heeft in de omgevingsvisie.
  De Zwolse Adaptatiestrategie is vertaald naar de omgevingsvisie.
• Gebiedsgericht gewerkt wordt aan klimaatadaptatie.
  Bij de aanpak van klimaatadaptatie beginnen we bij de kwetsbare gebieden.
• Investeringen van derden in de stad benut worden voor klimaatadaptatie.
  Bij particuliere initiatieven geven we kansen en eisen mee ten aanzien van klimaatadaptatie.
• de economische potentie van klimaatadaptatie is verkend en uitgewerkt tot een ambitie en strategie
  Er is een verkenning gestart naar de economische potentie van innovatie op het gebied van klimaatadaptatie.
• ingezet is op een koploperpositie en proeftuin voor een klimaatbestendige delta
  De regio Zwolle heeft een plan van doorpakken gemaakt dat de regio positioneert als NOVI-gebied: een klimaatbestendige groeiregio.

Zwolse Klimaatadaptatie Strategie (2019)

Ed Anker

Om onze doelen te bereiken hebben we ingezet op de volgende activiteiten:

We handelen met ingang van 2020 structureel klimaatadapatief
Uitvoering Zwolse Adaptatie Strategie:

• Verdere uitwerking Waterrobuust Zwolle in samenwerking met partners zoals provincie Overijssel en waterschap Drents-Overijsselse Delta.
• Concretisering ruimtelijke adaptieve ingrepen in het groenblauwe netwerk.
• Opzetten en uitvoeren community building en voeren van risicodialogen en opstellen van kansenkaarten op basis van prioritering.
• Verkennen en koppelen Europese, landelijke en provinciale subsidiemogelijkheden.
• Verwerken klimaatadaptatie binnen gemeentelijke voorwaarden.
• Versterken kennis interne organisatie ('nieuwe normaal').
• Versterken kennis extern ('nieuwe normaal').

We benutten de kansen die zich nú voordoen om Zwolle klimaatbestendiger te maken
Zie projecten.

We dragen vanuit klimaatadaptatie zoveel mogelijk bij aan de andere opgaven in Zwolle

• Integreren van de Zwolse Adaptatiestrategie in de omgevingsvisie.
• Verkennen en uitvoeren van meekoppelkansen met andere beleidsterreinen, waaronder energietransitie, gezondheid, wonen en mobiliteit.

We verzilveren de economische die klimaatadaptatie biedt

• Mogelijk verdere verdieping onderzoek economische potentie van klimaatadaptatie (afhankelijk van uitkomsten onderzoek najaar 2019).
• Inzet en doorontwikkeling Climate Campus.
• Versterken externe contacten:
• Organiseren werkbezoeken.
  • Deelname aan samenwerkingsverbanden (o.a. Netherlands Water Partnership, citydeal Klimaatadaptatie).
  • Advisering landelijke beleid en programma's (o.a. Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie).
• Vergroten kennis en expertise, onder andere in samenwerking met Climate Campus:
  • Samenwerking met kennisinstellingen (o.a. Windesheim, Universiteit Twente, TU Delft, KNMI, RIVM).
  • Deelname aan kennisprojecten/programma's (o.a. citydeal Kennismaken, CATCH).
  • Verstrekken onderzoeksopdrachten.
  • Internationale samenwerking (o.a. Wroclaw).

Uitvoering Zwolse Adaptatie Strategie:

• Verdere uitwerking Waterrobuust Zwolle in samenwerking met partners zoals provincie Overijssel en waterschap Drents-Overijsselse Delta. Dit is gebeurd in het kader van de NOVI.
• Concretisering ruimtelijke adaptieve ingrepen groenblauw netwerk. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld.
• Opzetten en uitvoeren community building en voeren van risicodialogen en opstellen van kansenkaarten op basis van prioritering. Team Klimaatactief, onderdeel van de Climate Campus, werkt aan communitybuilding in de stad. Door corona is het voeren van risicodialogen niet gebeurd. Er is een kansenkaart opgesteld voor Assendorp.
• Verkennen en koppelen Europese, landelijke en provinciale subsidiemogelijkheden. Dit is een doorlopende activiteit. Zwolle doet mee in het LIFE IP-programma via CATCH.
• Verwerken klimaatadaptatie binnen gemeentelijke voorwaarden.
• Versterken kennis interne organisatie ('nieuwe normaal'). Dit is een doorlopende activiteit.
• Versterken kennis extern ('nieuwe normaal'). Dit is een doorlopende activiteit.
• Opstellen regelgeving. Dit is doorgeschoven naar 2021.

De lasten laten een nadelig saldo zien van € 5.167. Omdat een zelfde bedrag extra wordt onttrokken uit de reserves wordt een resultaat gerealiseerd van 0.

Deze € 5.167 hogere kosten komt voort uit een nadelig resultaat op projecten.  
De uitgaven en inkomsten op projecten worden bij de jaarrekening op de baten en de lasten verantwoord en overschrijdingen worden daarbij in beeld gebracht. In 2020 is het programmabudget klimaatadaptatie met € 5.167 overschreden. Zoals bij de toelichting van dit project echter blijkt is er een restantbudget van circa € 211.000 over. Dit komt omdat er extra inkomsten zijn ontvangen vanuit bijdragen riolering (€ 150.000), reguliere budgetten (€ 51.000) en bijdrage City deal derden (€15.000).  Deze hogere uitgaven zijn per abuis in de jaarrekening opgenomen met daartegenover een hogere onttrekking uit de reserves. Er heeft echter geen extra onttrekking plaatsgevonden uit de reserves. Omdat het om een gering bedrag gaat is dit niet meer gecorrigeerd. Bij de Berap zal een melding worden gedaan om deze inkomsten formeel vast te laten stellen en juist te kunnen ramen.

Naast de hiervoor benoemde activiteiten zetten we onder andere in op de volgende projecten  (een uitgebreid meerjarig uitvoeringsprogramma wordt in het najaar van 2019 opgesteld):

We handelen met ingang van 2020 structureel klimaatadapatief

• Verbinding Assendorp-Zwolle zuid en verbinding Voorst (onderzoek).
• Hoogwaterbeschermingsprogramma (o.a. participatie, advisering en vergunningverlening, geen eigen uitvoering): dijkversterking Zwolle-Olst, Stadsdijken/Zwartewater en Vecht (onderzoek/uitvoering), waarbij wij aansluiten bij de doelen 6.4.2 en 7.1.3.

We benutten de kansen die zich nú voordoen om Zwolle klimaatbestendiger te maken

• IJsselvechtdelta projecten (een deel van de projecten vallen onder andere programma's en worden deels gefinancieerd vanuit de IJVD-gelden):
  • Weezenlanden-Noord (onderzoek/uitvoering).
  • Mobiele Brigade Stadshagen (onderzoek / uitvoering).
  • Azaleapark (onderzoek / uitvoering).
  • Ondergrondse fietsenstalling Spoorzone (uitvoering/realisatie).
  • Herinrichting Diezerkade (uitvoering).
  • Voorsterpoort (Beerslocatie) (onderzoek/uitvoering).
  • Geluidswal Stadshagen (onderzoek/uitvoering).
  • Waterneutraal Zwolle-noord (uitvoering).
• Ondersteuning en aanjagen initiatieven / projecten uit de stad door Team KlimaatActief.
• Advisering in lopende projecten (o.a. Spoorzone, Stadshagen, Hessenpoort, Zwartewaterzone en -allee).

Gebiedsontwikkeling Ijssel-Vechtdelta

Klimaatadaptatie 2018/2020

Interregionaal project Catch

Hoogwaterbeschermingsprogramma Plankosten

Zwolle Millenniumgemeente

Waterneutraal Zwolle-Noord

Klimaatbestendige Azaleapark

Programmabudget klimaatadaptatie
Op het budget 2020 is een bedrag van € 211.000 over. Ruim de helft van dit bedrag gaat om uitstaande opdrachten die nog niet zijn afgerond of toezeggingen die gedaan zijn.
Daarnaast is er in 2020 minder uitgegeven aan capaciteit dan geraamd. Dit komt aan de ene kant doordat er capaciteit is weggehaald om die in te zetten voor de coronacrisis en daarnaast zijn er wisselingen in de bemensing van het team geweest, waardoor er tijdelijk minder bezetting is geweest op een aantal onderdelen. Het verschil in de kosten voor capaciteit bedraagt ongeveer € 50.000.  
Verder heeft corona zijn effect gehad op het programma. Net als de rest van de organisatie was het zoeken naar nieuwe manieren om elkaar goed aan te haken en te kijken hoe we de bewoners van de stad wel konden bereiken. Een paar grote evenementen die we in de planning hadden staan gingen niet of op een andere manier door. Hierdoor hebben we werkzaamheden aan moeten passen en heeft het uitzetten van verschillende opdrachten vertraging op gelopen.
Het restantbudget van 2020 gebruiken we om deze vertragingen in 2021 waar mogelijk weer in te lopen.

Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta
Van de provincie zijn subsidies ontvangen voor verschillende projecten. In 2020 is de eindafrekening voor Kraanbolwerk fase 1 afgerond. In 2021 wordt de eindafrekening van Kraanbolwerk fase 2 en 3 en Weezenlanden ingediend.